NCERT Book

NCERT Class 10th SST Chapter 1 यूरोप में राष्ट्रवाद का उदय BEST Notes

NCERT Class 10th SST Chapter 1 भारत और समकालीन विश्व-2 (इतिहास) खण्ड – I : घटनाएँ और प्रक्रियाएँ 1. यूरोप में राष्ट्रवाद का उदय 1. 1789 ई. की फ्रांसीसी क्रान्ति और राष्ट्र का विचार- राष्ट्रवाद की प्रथम स्पष्ट अभिव्यक्ति 1789 ई . की फ्रांस की क्रान्ति के साथ हुई । इस क्रान्ति के फलस्वरूप प्रभुसत्ता …

NCERT Class 10th SST Chapter 1 यूरोप में राष्ट्रवाद का उदय BEST Notes Read More »

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 8 विचित्रः साक्षी

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 8 अष्टमः पाठः विचित्रः साक्षी (विचित्र गवाह) पाठ परिचय- प्रस्तुत पाठ श्री ओमप्रकाश ठाकुर द्वारा रचित कथा का सम्पादित अंश है । यह कथा बंगाल के प्रसिद्ध साहित्यकार बंकिमचन्द्र चटर्जी द्वारा न्यायाधीश-रूप में दिये गये फैसले पर आधारित है । सत्यासत्य के निर्णय हेतु न्यायाधीश कभी-कभी ऐसी युक्तियों का प्रयोग …

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 8 विचित्रः साक्षी Read More »

NCERT class 10th sanskrit chapter 5 जननी तुल्यवत्सला

NCERT class 10th sanskrit chapter 5 जननी तुल्यवत्सला पञ्चम पाठ: जननी तुल्यवत्सला (माता का समान-वात्सल्य) पाठ परिचय- प्रस्तुत पाठ महर्षि वेदव्यास विरचित ऐतिहासिक ग्रन्थ महाभारत के वनपर्व से लिया गया है । यह कथा सभी जीव-जन्तुओं के प्रति समदृष्टि की भावना जगाती है । समाज में दुर्बल लोगों अथवा जीवों के प्रति भी माँ की …

NCERT class 10th sanskrit chapter 5 जननी तुल्यवत्सला Read More »

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 4 शिशुलालनम्

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 4 चतुर्थः पाठः शिशुलालनम् (शिशु का दुलार) -कुन्दमाला पाठ परिचय- प्रस्तुत पाठ संस्कृत के प्रसिद्ध नाटक ‘कुन्दमाला’ के पंचम अङ्क से सम्पादित करके लिया गया है । इसके रचयिता प्रसिद्ध नाटककार दिङ्नाग हैं । इस नाट्यांश में राम अपने दोनों पुत्रों कुश और लव को सिंहासन पर बैठाना चाहते हैं …

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 4 शिशुलालनम् Read More »

NCERT-Class-10th-Sanskrit-Chapter-3-व्यायामः-सर्वदा-पथ्यः

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 3 व्यायामः सर्वदा पथ्यः? yes

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 3 तृतीयः पाठः व्यायामः सर्वदा पथ्यः (व्यायाम हमेशा लाभदायक है) -आचार्य सुश्रुतः पाठ परिचय- प्रस्तुत पाठ आयुर्वेद के प्रसिद्ध ग्रन्थ ‘सुश्रुतसंहिता’ के चिकित्सा स्थान में वर्णित 24वें अध्याय से संकलित है । इसमें आचार्य सुश्रुत ने व्यायाम की परिभाषा बताते हुए उससे होने वाले लाभों की चर्चा की है । …

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 3 व्यायामः सर्वदा पथ्यः? yes Read More »

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 2 बुद्धिर्बलवती सदा

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 2 द्वितीयः पाठः बुद्धिर्बलवती सदा (बुद्धि सदा बलवती होती है) शुकसप्ततिः पाठ का परिचय- प्रस्तुत पाठ ‘शुकसप्ततिः’ नामक प्रसिद्ध कथाग्रन्थ से सम्पादित करके संकलित किया गया है इसमें अपने दो छोटे-छोटे पुत्रों के साथ जंगल के रास्ते से पिता के घर जा रही बुद्धिमती नामक महिला के बुद्धिकौशल को दिखाया …

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 2 बुद्धिर्बलवती सदा Read More »

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 1 शुचिपर्यावरणम्

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 1 प्रथमः पाठः शुचिपर्यावरणम् (पवित्र/शुद्ध पर्यावरण) -कवि हरिदत्त शर्मापाठ परिचय- प्रस्तुत पाठ आधुनिक संस्कृत कवि हरिदत्त शर्मा के रचना संग्रह ‘लसल्लतिका’ से संकलित है । इसमें कवि ने महानगरों की यान्त्रिक-बहुलता से बढ़ते प्रदूषण पर चिन्ता व्यक्त करते हुए कहा है कि यह लौहचक्र तन-मन का शोषक है,जिससे वायुमण्डल और …

NCERT Class 10th Sanskrit Chapter 1 शुचिपर्यावरणम् Read More »

NCERT Books Class-10 Sanskrit Chapter-1

NCERT Books Class-10 Sanskrit Chapter-1 शुचिपर्यावरणम् (पवित्र/शुद्ध पर्यावरण) -कवि हरिदत्त शर्मा पाठ परिचय- प्रस्तुत पाठ आधुनिक संस्कृत कवि हरिदत्त शर्मा के रचना संग्रह ‘लसल्लतिका’ से संकलित है । इसमें कवि ने महानगरों की यान्त्रिक-बहुलता से बढ़ते प्रदूषण पर चिन्ता व्यक्त करते हुए कहा है कि यह लौहचक्र तन-मन का शोषक है,जिससे वायुमण्डल और भूमण्डल दोनों …

NCERT Books Class-10 Sanskrit Chapter-1 Read More »

Mangalm मङ्गलम् NCERT Class 10th

मङ्गलम् NCERT Class 10th

मङ्गलम् NCERT Class 10th [ पाठ परिचय- किसी भी शुभ कार्य को आरम्भ करने से पूर्व उस कार्य की निर्विघ्न समाप्ति के लिए ईश-वन्दना करना मंगलाचरण कहलाता है । भारतीय संस्कृति में काफी प्राचीन काल से ईश-वन्दना करने की परम्परा रही है । इस ईश-वन्दना में प्राय: देवी-देवताओं के माहात्म्य का गुणगान किया जाता है …

मङ्गलम् NCERT Class 10th Read More »

NCERT Class 10th Sanskrit Book

NCERT Class 10th Sanskrit Book NCERT Class 10th Sanskrit Book :- आज आप इस अध्याय में संस्कृत पुस्तक के पाठ के अर्थ, पाठ के प्रश्नोत्तर व अन्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न, संस्कृत व्याकरण है । विषय – सूची शेमुषी – द्वितीयो भागः क्रमांक पाठार्थः पाठप्रश्नोत्तरः पाठान्यप्रश्नोत्तरः   मङ्गलम् मङ्गलम् प्रथमः पाठः शुचिपर्यावरणम् शुचिपर्यावरणम् शुचिपर्यावरणम् द्वितीयः पाठः बुद्धिर्बलवती …

NCERT Class 10th Sanskrit Book Read More »